Advent deel 2 – Wie denk je wel dat je bent?

De afkomst van Jezus

Vorige week ging het over de geboortedatum van Jezus, met als mogelijke datum 11 september in het jaar 3 voor Christus (dat klinkt wat vreemd inderdaad). Met ook de vraag: wat zegt het je dat het kennelijk ‘in de sterren stond geschreven’? En hoe dus het firmament en de menselijke geschiedenis toch met elkaar vervlochten lijken te zijn?

Voor de Joden speelde een andere vraag: wonderen bewezen niet dat je de langverwachte Messias was. Dus besteden Mattheüs en Lucas daar extra tijd aan. De vraag tegen van de Joodse leiders ‘Waarom mag je dit doen?’, was dus nog steeds relevant toen ze hun evangelie schreven, tientallen jaren later. Misschien is die vraag ook wel voor ons relevant?

Beiden beginnen met een geslachtsregister. Als jongere vond ik de die vreemd. Mattheüs begint bij Abraham en Lucas bij Adam, en ze verschillen van elkaar. Bovendien: ik zou het geslachtsregister van Maria verwachten en niet die van Jozef, want die is toch niet de (biologische) vader van het kind? Nu besef ik onder andere er ook een juridische lijn is. Die niet-biologische lijn lijkt er ook al aan het begin te zijn: er wordt wel 3x gezegd dat Sara menselijkerwijs geen kinderen meer kon krijgen, en toch wordt Sara zwanger. Is dat vergelijkbaar met Maria? God schept een nieuw begin bij Sara: wat had Abraham er nog mee te maken? Misschien is het te vergelijken met een vorm van adoptie.

Rondom Abraham is er een bijzondere omstandigheid: God koos ervoor om uit één mens een nieuw volk te laten ontstaan, en dit volk kreeg dus ook een goddelijke oorsprong (Isaac): een mens die weer op het goede spoor zat. Maar toch onstaat er ook in de latere geslachten opnieuw onderscheid: Juda (zoon van Jacob, zoon van Isaac) krijgt de belofte van de Koning die over alle volken zal regeren, sommige andere broers van Juda krijgen harde woorden. De tien stammen worden weggevoerd en gaan grotendeels verloren, de anderen overleven. Deels. En dan zijn er vele honderden jaren voorbijgegaan waarbij die belofte van de Koning nog steeds niet is vervuld, en of je van David afstamde, het had nauwelijks praktische waarde meer. Wat betekent het voor je dat er al 2000 jaar de belofte ligt van de voleinding van de wereld, die maar niet vervuld lijkt te worden?

En dan wordt er een kind geboren. Waarom zou dat de Koning zijn? Ooms, broers, neven van Jozef: allemaal zijn ze afstammelingen van David. Waarom is hún kind niet de verwachte Koning? Mattheus (en Lucas) benadrukt dus naast de stamboom, ook nog dat Jezus een bijzondere goddelijke oorsprong had door de geboorte te beschrijven. God die zichzelf tot kwetsbaar mensje maakte. En uitgroeide tot Koning. Overigens (denk aan vorige week) is die datum van 11 september 3 v. Chr. ook nieuwjaarsdag in de oudste kalenders in die tijd: de dag waarop het koningschap van eerdere koningen officieel inging. Zo zijn er nog een aantal lijnen waarmee de authoriteit van Jezus bewezen wordt door Mattheüs. Zowel toen als nu lijkt maar een beperkt deel van de toehoorders dit ook daadwerkelijk te accepteren, terwijl die beter begrepen dan wij hoe dit opgebouwd was. Voor ons mag het een onderbouwing zijn van de eeuwenoude beloften die tóch ingelost werden.

Hoe kun je nu koning zijn over alle volken (zoals de belofte was), als je maar gewoon mens bent? De Assyriërs, Babyloniërs en Romeinen wisten wel hoe: fors geweld en onderdrukking. Hoe wordt je koning over andere volken, terwijl je ook van je (buitenlandse) naaste houdt als van jezelf?

Bij Jezus werkt dit dan ook andersom: mensen worden erfgenamen van Jezus, en God maakt zichzelf deel van deze mensen – de Heilige Geest in ons. Ik gebruik bewust even andere woorden dan gebruikelijk. En de Geest werkt in alle volken, zoals je kunt lezen in de Handelingen van de Apostelen. Als je alle landen uit Handelingen bij elkaar neemt, dan heb je de hele toenmalige wereld bereikt. Ieder volk nog maar een stuk(je). Er wordt nog iets aan toegevoegd: de volgelingen worden ‘erfgenamen’ genoemd – als kinderen aangenomen, en krijgen ook de Heilige Geest.

Het is dus echt een groot verschil: waar in het Oude Testament de mens zo nu en dan een ‘zetje’ in de goede richting leek te krijgen, wat al snel faalde, mogen we nu continu weten dat God deel is in ons. Dus niet: God daarboven, maar: God in ons. Met de rijke belofte dat we erfgenamen en kinderen mogen zijn. Mocht ik nog eens denken: ik ben niets waard – dan mag ik weten dat God zichzelf niet niets-waard kan vinden. Dus, wat mag je antwoorden op ‘Wie denk je wel dat je bent?’ Niet op basis van prestaties, waardeoordelen of gevoelens van vandaag, maar op basis van wat God al over je gezegd heeft: geliefd kind, door Hem gekend, erfgenaam met Christus. Dat is de identiteit die blijft, ook wanneer alles in jezelf wankel voelt.

We mogen nu dus – omdat al deze heilsfeiten al zijn gebeurd – nu dus echt als koningskinderen in verwachting zijn van wat er gáát komen. Jezus’ terugkomst! Welk beeld heb je daarbij? Net zoals 2000 jaar geleden, mogen we nu dus ook – met behulp van de rituelen zoals Advent – steeds die verwachting blijven koesteren van de nóg grotere belofte die ons wacht, samen met alle andere kinderen van God over de hele wereld. En door te beseffen welke weg God met ons mensen is gegaan, mag de bewondering en verwondering over wat er is gebeurd en wie we mogen zijn, dus nog groter zijn!

Hugo Logmans