Advent deel 1 – Sterren lezen

De geboortedag van Jezus

Ieder jaar vieren we Advent, en het kan wel een beetje een ‘sleur’ worden. Dus leek het me waardevol om eens wat dieper te duiken in wat onderwerpen en jullie daar in mee te nemen.

Op welke datum is Jezus geboren? Ik denk dat iedereen wel weet dat dit niet 25-12-0000 is. Maar welke datum dan wel? En hoe kun je dat dan controleren? We hebben geen bronnen buiten de Bijbel die hier echt iets over vastleggen. Maar we weten wel een paar dingen: een koning Herodes die de macht heeft, schaapjes die bij de stal zijn, maar ook wel herders in het veld… Welke dingen weten we nog meer? De magiërs uit het Oosten die een ster volgden… En in Openbaring 12 staat ook beeldende tekst die overduidelijk over de geboorte van Jezus gaat, beschreven als hemellichamen.

Maakt het eigenlijk uit of we weten wanneer Jezus geboren is? We hebben het prima zonder een exacte datum kunnen doen tot nu toe? Dat is op zich waar, maar misschien volgen er uit een exacte datum opeens inzichten die wij niet meer wisten, maar in de tijd dat de boeken van het Nieuwe Testament werden geschreven (dat is een verloop van tientallen jaren) wel gemeengoed waren.

De tekst uit Openbaring 12, als we de beschreven beelden zien als de sterrenbeelden en dan opzoeken welke data passend zijn, leveren een interessante datum op, namelijk 11 september 3 vóór Christus (zelfs met een specifieke tijd minder dan een uur). Let op dat hier wel een aanname wordt gedaan over de betekenis van de beelden. Maar deze datum past ook goed bij de andere gegevens zoals aan het begin genoemd. Tegenwoordig zijn de hemellichamen heel eenvoudig voor ons na te rekenen met een computerprogramma. Bedenk dat Johannes dit dus een slordige 75 jaar later heeft opgeschreven, in een tijd zonder die mogelijkheid. Johannes krijgt in zijn visioen dus bijzondere kennis overgebracht, zo lijkt het, die toen niet zo makkelijk was terug te rekenen. Deze constellatie van sterrenbeelden komt ook niet vaak voor.

Het roept een interessante vraag op: als dit beeld een ‘vastgestelde’ datum heeft, is dan de geboortedag van Jezus dus ook vantevoren ‘vastgesteld’, als vooraf al bekende datum? Was het vantevoren al duidelijk dat bij deze constellatie dit zou gebeuren? Dan kon het dus niet een paar jaartjes eerder of later zijn. Het is dan dus ook geen willekeurig moment, achteraf gezien, of afhankelijk van een moment waarop God besloot ‘nu is het tijd, omdat…’ Wat betekent dat voor jou, dat de geboortedag misschien niet zomaar een moment was, maar dus eigenlijk al vastlag lang tevoren?

Maar er is nog een interessante kwestie: ‘Goddelijke kennis’ – kennis die mensen niet zouden moeten weten – was uit de boze om te proberen te bemachtigen. We kunnen lezen in de Bijbel over het raadplegen van de doden waarmee kennis verkregen werd. Maar het lezen van de sterren viel daar ook onder. Voor beide geloofde mensen zeker dat het daadwerkelijk mogelijk was. De volgende bewering gaat misschien wat snel, maar bedenk eens: Uit de sterren was dus daadwerkelijk te lezen wanneer Jezus geboren zou worden, verboden kennis maar dus wel achteraf ‘bewezen’. Zijn we niet gewend om wat lacherig te doen over dit soort dingen? En het wordt nog interessanter als je bedenkt dat de ‘Wijzen uit het Oosten’ dus deze verboden kennis gebruiken om Jezus eer te bewijzen.

Als afsluiting nog een gedachte om een vooroordeel uit de weg te ruimen. Dit beeld staat in het boek Openbaring, dat zijn toch visioenen uit de toekomst? In 2017 was er opeens overal in het nieuws dat de wereld zou vergaan. En dat was gebaseerd op het beeld uit Openbaring 12, zelfde tekst. De wereld is niet vergaan, er was niets spannends… Het is dus goed opletten in Openbaring: gaan de beelden over de toekomst, het heden of het verleden. Er zijn hele uiteenzettingen geweest over de Openbaring (denk aan bedelingenleer), waarbij veel van de beelden als toekomstig werden gezien en een stappenplan voor de toekomst werd uitgewerkt. Daarentegen kunnen deze beelden juist een scherp zicht geven op het heden en verleden, een Goddelijke visie op wat er nu op aarde gebeurt. Dan is een tekst over de heiligen die bij de troon staan – als in tegenwoordige tijd – een ware hoop: wat wij (nog) niet zien, is er al wel!

Met deze aspecten mag onze hoop een verdieping krijgen: dat wanneer Jezus zegt de Alpha en Omega te zijn, dit nog meer voor ons gaat spreken en de verwondering mag groeien. Wat betekent dit voor jou?

Hugo Logmans